Telli Çalgılara

[GiCiK]

Telli Çalgılara Örnekler

MIZRAPLI ve TEZENELİ ÇALGILAR

Gitar
Lavta türü bir çalgı . Lavta buna benzer perdeli bir sapı vardır ve benzer biçimde parmakla telleri çekilerek çalınır . Lavtadan değişik olarak sırtı düzdür . Ön yüzü ise kenarlardan içe dosdoğru hafif eğilimlidir . Normal çağdaş gitarların altı tellidir . Birçok önceki zamanlardan beri kullanılan , yaygın bir çalgıdır . Bugünkü gelişimine İtalya ve İspanya’ da ulaşmıştır . Gitarın İspanyollara özgü bir türü de aristokrat çevrede yaygın kalan Vihnela’ dır .
Gitar , XVII . yüzyılda gözde olduktan bir sonra , İngiltere ve Abd ‘ya geçti . 1830′ larda bu ülkelerde en gözde çağına ulaştı .

.....

Bağlama
Kökeni Orta Asya’ ya dayanan kopuz , bağlama serisinin atasıdır . Kopuz önceleri su kabağının üste deri gerilerek ve kirişten teller takılarak , ek olarak bir sonra gövdesi ağaçtan oyulup üste tahta göğüs takılmış , telleri de metal ile çalınmıştır . 17 . yüzyıldan bu yana kopuzun adı bağlama olarak söylenmiştir . Bağlama isminin sap üzerindeki perde bağlarından geldiği sanılmaktadır .
Bağlamanın kısımları: Gövde , göğüs , sap , perde bağları , teller , burgular , üst eşik , orta eşik ve alt eşiktir .
Bağlama yurdumuzun her yöresinde kullanılan bir millet çalgımızdır . Bir Takım yerlerde ” saz ” adıyla bağlama ve bağlama ailesindeki öte çalgılar kastedilmektedir .
Bağlama ailesi dahilinde kalan millet çalgılarının büyükten küçüğe dosdoğru sıralanışı şu şekildedir: Meydan sazı , divan sazı , çöğür , bağlama , bozuk , tanbura , cura bağlama , cura , ikitelli ve bulgarı’ dır .
Meydan Sazı
30 – 32 perde vardır . Tel olarak bas gürültü verici bam telleri takılır . Bunun içindir ki davudi bir gürültü verir . Sebep büyük oluşu , gerekse tellerinin kalın olması sebebiyle çalınması çok güçtür . Bunun sonucu olarak meydan sazını çalan yok denecek gibi azalmıştır .
Cura
Bağlama serisinin en ufak çalgısıdır . ” Cura ” , Kastamonu yöresinde bodur ve ufak manasına gelir . üç telli ve 9 perdelidir . Boyları büyük ihtimalle 55 santimetre . dir .
Ud
Kısa saplı , iri gövdeli , telli bir Türk çalgısıdır . Türk zanaat müziğindeki yeri ve önemi büyüktür . Sapında perdeleri bulunmaz . Mızrapla çalınır . Gürültü genişliği üç buçuk oktavdır . Ceviz , maun ve gül ağacından yapılır .
Tanbur
Uzun saplı , perdeli bir çalgıdır . Mızrapla çalınır . Üç oktav gürültü genişliği vardır . Geleneksel Türk zanaat müziği kalan tanburun gövdesi ceviz , maun veya gül ağacından yapılır .
Kanun
Geleneksel Türk zanaat müziği çalgısıdır . 2 elin işaret parmağına takılan 2 mızrapla çalınır . Sol yanda yer alan mandallar , seslerin makama yönelik düzenlenmesini olanağı sağlar . Mızrağı kaplumbağa kabuğundan yapılır