Kumru Kuşları

[GiCiK]

Kumrular

Canlıları sınıflandıran aksonomi bilimine göre yaklaşık 300 kadar üyesi bulunan Columbidae(güvercingiller) familyası, güvercin ve kumrulardan oluşmaktadır. Bu ailenin daha küçük ve soluk renkli bireyleri genel olarak kumru olarak adlandırılırlar. Kumru ailesinden Türkiyede doğada yaşayan dört tür aşağıda sıralanmıştır.

Ülkemizde doğada yaşayan kumru türleri

1)Kolyeli kumru (Streptopelia decaocto)
2)Küçük kumru (Streptopelia senegalensis)
3)Üveyik (Streptopelia turtur)
4)Doğu üveyiği (Streptopelia orientalis)

Kolyeli Kumru Dişi Kolyeli Kumru (Collared dove)

Asya ve Balkanlarda yaygın bir türdür. Ülkemizde daha çok kumru adı ile de bilinen bu kuş, güvercinden biraz küçüktür. Boyu 32 cm kadardır. Genel olarak üzerinde kül rengi ya da bej renkler hakimdir. Boynunun gerisinde boynu yarım çevreleyecek şekilde siyah bir çizgi bulunmaktadır. Bu nedenle kolyeli kumru olarak adlandırılmıştır. Kanat telekleri koyu gri, kuyruk telekleri ise sırtının rengindedir. Gaga gri, ayaklar ise kırmızıdır. Gözler beyaz ya da açık gridir. Kumru türlerini uçarken birbirinden ayırabilmek için kuyruk desenlerine dikkat edilmelidir.

İnsana yakın bir kuştur. Şehirlerde ve diğer yerleşim yerlerinde insanlarla birlikte yaşamayı sever. Ağaç üstlerine, elektrik ve telefon direklerine, çatı kenarlarına yuva yapar. Yaptığı yuvalar oldukça özensizdir. Dişi kuş yuvaya iki yumurta bırakır. Kuluçka süresi 15 gün kadardır. Yılda üç defa kuluçkaya yatar. Yavrular 17 günlük olduklarında yem yiyebilecek ve uçabilecek hale gelirler. Yaklaşık 27 yıl yaşarlar. Bir yaşından itibaren eşeysel olgunluğa erişen yavrular, sezonluk olarak eş seçerler. Yurdumuzda Doğu Karadeniz sahili ile Doğu Anadolunun bazı yerleri haricinde her yerde rastlanır. Taneler, tohum, böcek ve üzümümsü meyvelerle beslenirler.

Küçük Kumru Erkek Küçük Kumru (Palm dove)

Kanarya adalarından Mısır kadar yaygın bir türdür. Yurdumuzda Trakya Marmara bölgelerinde yoğun olarak, ayrıca Ege ve Güneydoğu Anadoluda bulunur. Diğer bölgelere buradan dağılmıştır. Bilimsel kaynaklarda daha çok gülen kumru (laughing dove) adıyla bilinir. Görünüş olarak üveyiği andırmaktadır. Boyu 26 cm olan bu kuşun kuyruğu üveyiğe benzer. Kanat örtüleri ve sırtı beneksiz kızıl kahverengi, kanat altı örtüleri gri-mavidir. Erkeklerde göğsünün üst kısmında siyah benekler bulunur. Dişilerde bu benekler yoktur. Gaga siyah, ayaklar kırmızıdır.

İnsanlarla birlikte bulunmayı sever. Yuvasını pencere kenarlarına, ağaç dallarına, saçak çıkıntılarına yapar. Yaptığı yuvalar oldukça özensizdir. Dişi kuş yuvaya iki yumurta bırakır. Kuluçka süresi 14 gün kadardır. Yavrular 18 günlük olduklarında yem yiyebilecek ve uçabilecek hale gelirler. Bir yaşından itibaren eşeysel olgunluğa erişen yavrular, sezonluk olarak eş seçerler. 18 yıl kadar yaşadığı bilinmektedir.

Yetişkin Bir Üveyik Üveyik (Turtle dove)

Avrupa, Sibirya ve Türkmenistan kadar geniş bir alana yayılmışlardır. Kolyeli kumrudan biraz küçük olan bu kuşun boyu 27 cmir. Üveyik ülkemizde bir yaz göçmenidir. Yurdumuza ilkbaharda gelir, kuluçkaya yatar ve yavrular. Daha sonra kışı geçirmek üzere Orta Afrika ve Güney Asyaya gider. Yurdumuzun hemen her bölgesinde görülür. Ürkek bir kuştur. Kuş genel olarak kızılımsı pas rengindedir. Sırt ve kanat örtü tüyleri koyu kahverengidir. Karın ve kuyruk altı tüyleri beyazdır. Kuyruk tüyleri koyu gridir. Kuyruk tüylerin orta tüyler dışında kalanlarının uçları beyazdır. Gaga koyu gri, bacaklar kirli kırmızıdır. Göz portakal rengindedir. Sert ve hızlı uçar.

Ergen kuşlarda boyunun yanlarında enine üç tane dalgalı siyah şerit bulunur. Bu siyah şeritlerin etrafı beyazdır. Genç kuşlarda bu şeritler bulunmaz ve renk olarak daha kahverengine yakındırlar. Özellikle ötüş sesi ile tanınan bir kuştur. Ağaçlık geniş tarım alanlarında, orman kenarlarında, bağ ve bahçelerde yaşar. Yuvasını ağaç dalları arasına veya sık çalılıklara yapar. Sıcak bölgelerde yılda iki kez kuluçkaya yatar. Dişi kuş çalı çırpıdan oluşan özensiz yapılmış yuvaya iki yumurta bırakır. Kuluçka süresi 14 gündür. Yavrular 21 günlük olduklarında yem yiyebilecek ve uçabilecek hale gelirler. Sezonluk olarak eş seçen bir kuştur. Yaklaşık 12 yıl yaşamaktadır.

Doğu Üveyiği Doğu Üveyiği (Oriental turtle dove)

Büyük Üveyik adı ile de bilinen bu kuş, üveyikten biraz daha iricedir. Boyu 33 cmdir. Büyüklük olarak bir güvercini andırır. Yaşayışı, beslenmesi, üremesi aynı üveyiğe benzer. Renk olarak sırtı ve kanatları daha koyu, üzerindeki lekeler daha büyüktür. Kanatların altı koyu gri, uçma teleklerinin uçları siyahtır. Kuyruk teleklerinin uçları ise üveyikteki gibi beyaz değil gridir. Boyunda ergen kuşlarda bulunan beyaz zemin üzerindeki siyah şeritler üveyiğe oranla daha ince ve sayıca daha fazladır. Ülkemizde nadir olarak gözlenen kuşlardan birisidir. Ana vatanı Orta ve Doğu Asya olan bu kuşa yurdumuzda sadece Doğu ve Güneydoğu Anadoluda rastlanmaktadır.