Uyku Apnesi

[GiCiK]

Apne nedir?

Apne, solunumun geçici olarak durması olayıdır. uyku apnesi, uyku sırasındaki solunum duraklamalarından kaynaklanan ve uyku düzeninin bozulmasına sebep olan önemli bir hastalıktır

Yorgunluk, aşırı sinirlilik, yüksek tansiyon, depresyon, unutkanlık, konsantrasyon bozukluğu, kontrol edilemeyen şişmanlama gibi sorunlarınız varsa; nedeni, sizin farkedemediğiniz uyku apnesi olabilir. tedavi edilmeyen uyku apnesi 10- 20 yıl içinde kalp hastalıkları da dahil olmak üzere yaşamı tehdit eden ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Günümüzde uyku apnesi teknolojinin ışığında geliştirilmiş özel cihaz ve yöntemlerle tedavi edilmektedir.

Düzensiz solunum bir çok insanda duruma bağlı olarak uykuya dalma, uyanma veya rüya görme sırasında görülebilir. Diğer bir taraftan uyku apneli hastalarda sık sık tekrarlanan uzun süreli solunum durmaları olmaktadır. Bu solunum duraklamaları uyku apnesinin en önemli belirtilerinden biridir. Apneli hastalarda 10 saniyeden başlayan solunum duraklamaları bir dakikadan fazla sürelere kadar devam edebilir. Uykuları boyunca saatte 10’dan fazla tekrarlayan, 10 saniyeden bir dakikaya varan nefes durmaları ile boğulurcasına mücadele eden kişilerde uyku ve oksijen yetersizliği oluşmaktadır. Bunların sonucu olarak hastalarda büyük sorunlara rastlanmaktadır.



Uyku Apnesi
"Yorgunluk, aşırı sinirlilik, yüksek tansiyon, depresyon, unutkanlık, konsantrasyon bozukluğu, kontrol edilemeyen şişmanlama gibi sorunlarınız varsa; nedeni, sizin farkedemediğiniz uyku apnesi olabilir. Tedavi edilmeyen uyku apnesi 10- 20 yıl içinde kalp hastalıkları da dahil olmak üzere yaşamı tehdit eden ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Günümüzde uyku apnesi teknolojinin ışığında geliştirilmiş özel cihaz ve yöntemlerle tedavi edilmektedir. "



Uyku Bozuklukları Ünitesi hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.

UYKU

Niçin Uyuma İhtiyacı Duyarız?

Uyku sadece günlük yaşamın dışında kalmış bir zaman parçası değil, bedenin kendini yenilediği sağlıklı ve uzun yaşamın temeli olan 'yaşamsal bir gerekliliktir.Gereğince alınamayan uyku, insanın kendini gün boyunca yorgun-bitkin ve uykulu hissetmesine neden olur. İşinizin kalitesi, konsantrasyon yeteneğiniz ve insanlarla karşılikli ilişkileriniz etkilenebilir.

Ne Kadar Uykuya İhtiyacımız Var ?

Uyku ihtiyacı kişiden kişiye değişir. 4-5 saatlik uyku ile ve zinde uyanan ve gün boyu dinç kalan insanlar olduğu gibi sekiz saat uykudan sonra bile uyuma ihtiyacı duyan insanlar vardır. Uyku süresi kişiden kişiye farklı olmakla beraber, genelde sekiz saatlik uyku sağlıklı bir insan için yeterlidir.

Iyi Bir Uyku Aldığınızın Başlıca Ölçüsü nedir ?

Sabah dinç uyanmanız ve kendinizi gün içinde zinde hissetmenizdir.

UYKU APNESİ

Uyku apnesinin belirtileri nelerdir ?

Hayati sağlık sorunlarına neden olabilen uyku apnesinin belirtilerini hastanın kendisinin farkedebilmesi zordur. Hasta genellikle uykudaki anormal durumlardan, eşi veya yakınlarırun farketmesiyle haberdar olur.


Düzensiz solunum

Uyku apnesirun en önemli belirtisi gece uykusu süresince ani solunum duraklamaları, çok gürültülü horlamalar ve iç ekmelerdir. Bu solunum düzensizlikleri, bir çoğumuzda zaman zaman ortaya çıkan yumuşak, hafif horlamalardan farklıdır. Bu tip horlamalar daha çok sırtüstü uyuma sırasında gerçekleşirken, apne türü horlamalar her türlü pozisyonda gerçekleşebilir. Apne tipi horlamada hasta, el kol hareketleri ile rahatsız bir şekilde uyumaya çalışır.


Uykuda nefesin durması

Uykuya dalma, uyanma veya rüya görme sırasında bazı solunum düzensizlikleri hemen herkeste görülebilir. Uyku apneli hastalarda ise sık sık tekrarlanan uzun süreli solunum durmaları olamkatadır. Apneli durumlarda 10 saniyeden başlayan solunum duraklamaları bir dakikadan fazla sürelere kadar devam edebilir. Uykuları boyunca saatte 20, hatta 100 defa tekrarlayan, bir dakikaya varan nefes durmaları ile boğulurcasına mücadele eden kişilerde uyku ve oksijen yetersizliğinin büyük sorunlara neden olması kaçınılmazdır

Uyku apnesi şüphesinde ne yapılır?

Bahsi geçen belirtilerin birkaçmın bulunduğu bir kişide uyku apnesi olabileceği düşünülse de, benzer şikayetlere neden olan farklı bir çok uyku bozukluğu hastalığı vardır. Uyku apnesinin kesin teşhisi ve şiddetinin ölçülebilmesi için uyku laboratuvarlarında "poligrafik tetkik" adı verilen incelemelir yapılması gerekmektedir. Uyku sırasında bir çok parametrenin kaydedildiği "poligrafik tetkik", beyin bölgelerinin aktiviteleri, uykunun yapısı ve uyku bozuklukları hakkında en sağlıklı bilgileri veren modern bir laboratuvar yöntemidir.

Bu yöntemle, solunum hareketleri, uykuda oksijenlenme, kalp ritmi ve EKG kayıtları yapılarak bunların beden fonksiyonları üzerindeki etkileri incelenir.

Kimlerin tedaviye ihtiyacı vardır?

Uyku testlerinden sonra elde edilen bilgiler değerlendirilerek uyku apnesinin gerçekten tedaviye ihtiyaç gösterip göstermediğine karar verilir. Günlük aktiviteler sırasında özellikle araba kullanılırken uyuklamalar, iş kazalarına yol açabilecek durumlar söz konusu ise, uyku apnesi ile ilişkili kalp yetersizliği veya oksijen saturasyonunda çok büyük düşüşler tesbit edildiği takdirde vakit geçirmeksizin tedaviye başlanması gerekir. Aynca; aşırı yorgun, uyku apnesine bağlı aşırı yüksek tansiyonlu, düzensiz kalp atışları olan kişilerde veya saatte 40'ın üzerinde apne sayısı tesbit edilenlerde de tedaviye gerek vardır.

Tedavi

Uyku apnesinin teşhisinden sonra hastanın bir Kulak-Burun-Boğaz uzmanının kontrolundan geçmesi gerekmektedir. Konu ile ilgili anatomik bozukluklar varsa bunlar düzeltilmelidir. Uyku apnesinin cerrahi veya ilaçla tedavisi yoktur. Uyku apnesinin en etkili tedavisi CPAP (Continious Positive Airway Pressure) cihazı kullanılarak yapılır. Bu cihazın kullanılmasındaki amaç hastaya devamlı hava basıncı uygulamasıyla uyku sırasında kapanan üst hava yollarını açık tutmaktır. CPAP cihazı hastanın burnuna yerleştirilen, yumuşak silikon bir maske ve bunu cihaza birleştiren hortumdan ibarettir. Cihazın olumlu etkisi birkaç gün içinde görülür. Yorgunluk, uyuklama gibi belirtiler kaybolur; hastanın günlük aktivitesi ve canlılığı artar, horlamalar kesilir. Artan dinamizm, şişman hastaların zayıflamasını ve sağlıklı kilolara ulaşmasını sağlar.

Uyku apnesi tedavi edilmezse aşağıdaki sorunlara yol açabilir:


Düzensiz kalp atışları

Kalp büyümesi

Kalp krizi riskinin artması

Yüksek tansiyon

Aşırı yorgunluk ve gündüz uyuklamaları

Trafik kazaları (direksiyonda uyku gelmesi)

Cinsel arzunun azalması, iktidarsızlık

Kontrol edilemeyen şişmanlama (Zayıf, normal kilolu insanlarda da uyku apnesi görülebilir)

Uykuda terleme, sık idrara çıkma

Aşırı sinirlilik, depresyon, canlılığın kaybolması

Uykuda ölüm



TEST: UYKU BOZUKLUĞUNUZ VAR MI?

Bunu anlamak için aşağıdaki sorularla kendinizi test edebilirsiniz.

1. Hatırlamadığım halde bana uykum sırasında horladığım, tıkandığım veya nefesimin durduğu söyleniyor.

2. Yüksek tansiyonum var.

3. Gece boyunca kalp çarpıntısı veya kalp atışlarımın teklediğini hissederek uyandığım oluyor.

4. Gece iyi uyuduğum halde gün içerisinde kendimi uykulu hissediyorum.

5. Sık sık başağrısı ile uyanıyorum.

6. Araba kullanırken veya iş yerimde aşırı uyku ihtiyacı hissediyorum.

7. Gün içerisinde karşı koyamadığım uyuklama nöbetlerim oluyor.

8. Uykuya dalarken veya uyanırken rüya benzeri hayaller görüyorum.

9. Kızdığımda, şaşırdığımda, üzüldüğümde veya korktuğumda aniden uykuya daldığım oluyor.

10. Uyanınca birkaç dakika yerimden kıpırdayamadığım zamanlar oluyor.

11. Gece boyunca kol ve bacaklarımda atmalar olduğu yanımdakini tekmelediğim söyleniyor.

12. Uyumak için uzandığımda bacaklarımda sık sık karıncalanma hissediyorum.

13. Gece sık sık bacak kramplarıyla uyanır ve bundan kurtulmak için ayağa kalkıp yürüme ihtiyacı hissederim.

14. Sık sık gördüğüm ürkütücü, kötü rüyalardan rahatsız oluyorum.

15. Uykum sırasında yürüdüğüm, konuştuğum veya,dişlerimi gıcırdattığım söyleniyor.

16. Çalışma programım değiştiğinde ya da uçak yolculuklarından sonra kendimi yorgun ve uykulu hissediyorum.

Bu Cevaplar Ne Anlama Geliyor ?

Eğer 1 'den 6 'ya kadar olan sorulara iki veya daha fazla "evet" dediyseniz sizde uyku apnesi olabilir. Uyku apnesi gece uyku esnasında kişinin yüzlerce defa nefesinin durduğu, ciddi kalp-solunum problemleri yaratarak hayatı tehdit edebilen bir hastalıktır.

Eğer 7-10 numaralar arasındaki sorulara iki veya daha fazla "evet" dediyseniz, sizde narkolepsi (gün içinde önüne geçilemeyen uykuya dalma) adı verilen tıbbî bir rahatsızlık var demektir.

Eğer 11- 12 ve 13. sorulara "evet" dediyseniz, "periyodik bacak kasılmaları veya huzursuz bacak sendromu" olarak bilinen durum olabilir. Kan üresini yükselten hastalık durumlarında, ya da bazı nörolojik hastalıklarda bu durumlar ortaya çıkabilir. Tedavi edilmediği taktirde uykusuzluğa neden olur. Eğer 14- 15 ve 16 numaralı sorulara cevabınız"evet" ise, sizde parsomnia adı verilen uyurgezerlik, uykuda konuşma, gece kabusları veya diş gıcırdatma belirtileriyle ortaya çıkan rahatsızlık söz konusu olabilir.

Daha fazla bilgi için Uyku Bozuklukları Ünitesi'ne başvurabilirsiniz.

Uyku Laboratuarında neler yapılıyor?

Uyku esnasındaki aktiviteler (beyin dalgaları, kas hareketleri ve göz hareketleri, ağız ve burundan solunum, horlama, kalp hızı ve ritmi, bacak hareketleri) elektrot adı verilen küçük altın disklerin başa ve cilde yapıştırılmasıyla kaydedilir. Bu elektrotlar hiçbir batırma, acı verme işlemi yapılmadan sadece yapıştırılir. Hastada elektrikle ilgili hiç bir temas olmaz. Solunum hareketlerini ölçmek için göğüse ve karın çevresine elastik bantlar konulur. Bunların hiç biri acı veren rahatsız edici işlemler değildir.

Uyku Uyku Laboratuvarında Nasıl Uyunur?

Uyku merkezimizde, yatak odası, hastanın ev ortamını aratmayacak görünüşte, banyosu ve tuvaleti içinde, televizyonu, mini barı olan konforlu bir otel odası şeklinde hazırlanmıştır. Teknik aletler ve uyku teknisyeni ayrı bir odada bulunur. Siz rahatlıkla sağa, sola dönebilir, tuvalete kalkabilirsiniz. Uyku teknisyeni sizi devamlı izlemektedir, odanızdan kendisiyle konuşabilirsiniz. Gece boyunca uyku sırasındaki beyin dalgaları ve vücut fonksiyonları yandaki odada teknisyen tarafından kaydedilip ölçülecektir.

Uyku Testinden Sonra Neler Yapılır?

Doktorunuz, testten sonra bütün gece kaydedilen ölçümleri inceleyip değerlendirecektir. Eğer uyku bozukluğu bulunursa, gereken tedavi uygulanacaktır. Test sonuçlarını ve planlanan tedaviye tam anlamanız için doktorunuzla yüz yüze görüşmeniz en iyisidir.